رترو در اصطلاح به سبک‌هایی از فیلم، موسیقی و مد گفته میشود که نشانه‌هایی از دوران گذشته در خود داشته و متاثر از سبک‌های قدیمی باشد. در سبک رترو، لباسها و اکسسوری‌های مورد استفاده، از دهه‌های 60 تا 90 میلادی الهام گرفته میشوند. اما تولید و اجرای آن به عصر حاضر برمیگردد. به عبارت دیگر مد رترو شامل استفاده از سبک‌های احیا شده و یا سبک‌هایی می‌باشد که در دوره‌های خاصی، ضد فرهنگ محسوب شده‌اند. مانند فرهنگ مصرف گرایی! واژه رترو (Retro) ریشه لاتین دارد و برگرفته از عبارت Retro Chic می‌باشد که از اواخر دهه 1960 میلادی توسط پیشگامان عرصه مد و هنر رواج پیدا کرد. این سبک در ابتدا یک سبک فی‌البداهه و در عین حال ضد مد به حساب می‌آمد، اما خیلی زود شکوفا و به سبکی سودآور و تجاری تبدیل شد، بطوریکه منتقدان صنعت مد به آن “صنعت نوستالژی” نیز می‌گویند. رترو با نوستالژی‌های پست مدرن و سرزنده‌ای که عصر گذشته در آنها، به عنوان یک انبار مد مورد استفاده قرار میگیرد، ارتباط مستقیم دارد. از مشخصه‌های بارز این سبک، میتوان به نمادین بودن و یا استفاده سطحی از هنرهای قدیم اشاره کرد. همچنین مشخصه‌ای که این سبک را از شکل‌های قدیمی احیای مد در دهه 1990 متمایز میکند، بی‌توجهی به آداب و رسوم گذشته و انتخابی برخورد کردن با آنها می‌باشد؛استفاده از طرح‌ها در این مد بدون توجه به احساسات مرتبط و تمایز بین آنها صورت میگیرد و حس و حال بیش از آنکه در قالب احترام و آداب باشند، الهام بخش خوشگذرانی و شادی بوده‌اند. مد رترو نوعی از تقلیدگرایی بوده که کمتر به زمینه‌های تاریخی توجه داشته و بیشتر بر ویژگی‌های مد و به روز «گذشته» تمرکز دارد. بنابراین میتوان گفت مد رترو: بازنویسی تاریخ در قالب روایات نوستالژیک شیک و مد روز است.
استایل و مد رترو از نگاه منتقدان صنعت مد
فردریک جیمسون (Frederic Jameson) یکی از منتقدانی است که در کتاب خود، با عنوان پست مدرنیسم یا منطق فرهنگ سرمایه داری متاخر (The Cultural Logic of Late Capitalism) چنین میگوید: در جهانی که دیگر امکان نوآوری در سبک‌ها فراهم نیست، تنها چیزی که باقی میماند تقلید از سبک‌های مرده است». از نظر جیسون، مد رترو فاقد یک نوآوری پر محتواست؛ اما از نظر دیگر منتقدان، این مد بازگشتی کنایه آمیز به گذشته است که در قالب یک پوشش جدید و خلاقانه ارائه شده است. همچنین بحث‌های انتقادی و رسانه‌ای بسیاری در باب اهمیت این پدیده مد، توسط صنایع مختلفی که به دنبال روش‌های قدیمی بازاریابی در قالب سبک‌های جدید بوده‌اند، باعث بوجود آمدن بحث و جدال‌های بسیاری در این زمینه شده است.
مد یا استایل رترو؟
تفاوت مد و استایل سوالی است که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است؛ چنین افرادی، واژگان مد و استایل را باهم یکی میدانند؛ در واقع باید گفت استایل یکی از شاخه‌های مد محسوب میشود. مد چیزی است که از طرف کمپانی‌ها، طراحان، برندهای بزرگ مد و فشن ارائه میشود و بعد از آن سلبریتی‌ها و افراد مشهور با پوشیدن لباسها و ترندهایی که مد شده، آنها را به دنیا معرفی کرده و سپس سایرین از آن الگو برداری می کنند.
در عرصه مد جهانی، توجه و تمرکز به روی پدیده مد (فشن) بیشتر است و تمامی مجلات و طراحان مد در تلاشند تا مخاطبین، متناسب با ترندهای روز، لباس خود را انتخاب نمایند. مد دارای روند خاص خود می‌باشد و در زمان معینی اوج میگیرد و فروکش میکند. به عبارت دیگر مد یا همان فشن، فصل به فصل تغییر میکند و تاریخ انقضا دارد. اما همانطور که گفته شد، استایل یکی از شاخه‌های مد محسوب میشود و در دایره وسیع مد قرار میگیرد.
در استایل، افراد لباس و پوشش خود را مطابق با اصول زندگی، شخصیت و ویژگی‌های روحی خود انتخاب میکنند. به عبارت دیگر، استایل در سطح فردی اصلاح شده و بهبود پیدا میکند و به عنوان مشخصه‌ای برای هر فرد در نظر گرفته میشود. بنابراین با توجه به تعاریف ذکر شده، میتوان گفت رترو (retro)، بعنوان سبکی از مد می‌باشد که تعریف مد و استایل را در بر میگیرد.
تفاوت سبک رترو (Retro) و وینتیج (Vintage)
بسیاری از افراد تفاوت میان سبک وینتیج و رترو را نمیدانند. تفاوت بین سبک لباس وینتیج (vintage) و سبک رترو (Retro) به اختلاف بین دوره‌های تاریخی مربوط میگردد و این مسئله تا حدودی یعنی تفاوت بین مد دوران قبل از جنگ و مد بعد از دهه ۶۰ میلادی!
استایل وینتیج (vintage): این سبک از مد، به لباس، اکسسوری و استایل‌هایی که در دهه 1920 و دهه‌های پس از آن تولید شده، اشاره دارد. به عبارت دیگر میتوان گفت که در سبک وینتیج، بیشتر به استایلی از مد که تولید و استفاده آن به دوره مشخصی از زمان اشاره دارد، توجه میشود. لباس‌های وینتج (vintage clothing) براساس طرح‌های یک دوره زمانی خاص، دوباره مورد استفاده و یا تولید میشوند. بنابراین اصطلاحا به آنها repro یا کپی گفته میشود.
اما لباس وینتج چیست؟ در واقع تعریف واحد و منسجمی برای لباس‌های وینتیج نمی‌توان در نظر گرفت. لباس وینتیج برای بسیاری از افراد، نوعی لباس است که قدمت تولید آن، به بیش از چند دهه پیش باز میگردد. در حالیکه برای برخی دیگر، شاید لباسی باشد که تولید آن به یک دهه یا کمی بیشتر محدود شود! با این وجود میتوان گفت که سبک وینتیج، به استایل برهه‌ای از زمان اشاره دارد، که از آن دوره شکل گرفته و در عصر حاضر نیز دوباره مورد استفاده قرار گرفته است.
استایل رترو (Retro): در سبک رترو، طراحان با الهام گرفتن از استایل یک دوره زمانی مشخص، عناصر این سبک را که شامل لباس و اکسسوری‌ها می‌باشد، طراحی و تولید میکنند. در سبک رترو افراد، لباس و یا اکسسوری‌هایی را برای استفاده انتخاب میکنند که با الهام و پیروی از استایل‌های مشخصی از دهه‌های گذشته، در عصر حاضر، مجددا طراحی و تولید شده باشند. بنابراین با توجه به تعاریف ذکر شده برای این سبک محبوب نوستالژی، میتوان گفت که رترو، یک استایل ملهم از وینتیج می‌باشد.
محبوبیت و شکوفایی استایل رترو و وینتیج
به دنبال محبوبیت این دو سبک نوستالژی و فروش لباس‌های وینتیج و رترو در دهه 80 میلادی، طراحان بزرگی مانند: کالوین کلین (Calvin Klein) و رالف لورن (Ralph Lauren) در واکنش به استقبال علاقه‌مندان این دو سبک، با یکدیگر متحد شدند. از طرفی فروشگاهی، با عنوان London’s American Retro در سال ۱۹۸۶ افتتاح گردید، که امکان ارائه بین المللی لباس‌های وینتیج و رترو را برای طراحان این سبک فراهم آورد. موفقیت این فروشگاه‌ها در عرصه مد جهانی تاثیر بسیار زیادی گذاشت؛ تا جایی که جامعه جهانی مد، به لباس وینتیج و رترو در دهه 90 میلادی، در ایالات متحده و انگلستان، دیدگاهی متمایز داشت و تفاوت بین آنها کاملاً شناخته شده بود. چهره شناخته شده ماتیو رولستن (Matthew Rolston) برای مجله‌های آمریکایی Vanity Fair و Rolling Stone و مجله‌های انگلیسی GQ و Vogue تاحد زیادی بیانگر این دیدگاه متمایز در آن زمان می‌باشد.
فاکتورهای اساسی در استایل رترو
مهمترین نکته برای انتخاب لباس در این سبک: طرح، رنگ، سایز و اندازه لباسها می‌باشد. در دهه 60 و 70 میلادی، لباس و اکسسوری‌هایی با رنگ‌های گرم و روشن مانند: زرد، قرمز و آجری، دامنهای کوتاه تا روی زانو و جوراب‌های رنگارنگ و نیم تنه‌های یقه اسکی (turtleneck) و بوت‌های سفید (white gogo boots) و عینک‌های kurt cobain، از آیتم‌های محبوب این دهه‌ها و مورد استفاده در این سبک می‌باشد.
در دهۀ 80 و اوایل دهۀ 90 میلادی، استایل رترو شامل کت‌های بلیزر اورسایز، تیشرت‌هایی با رنگ‌های نئونی و روشن پاستلی با طرح‌هایی از بندهای موسیقی آن دوران و شلوارهای دنیم یا جین مام‌استایل که معمولا کمی کوتاه و اورسایز بوده، پارچه‌های چهارخانه و راه راه، کفش‌های راحتی مانند آل استار( All Stars) و ونس (Vans)، می‌باشد. پس از آن، در دهه 2010 و با وجود شلوارهای جین چسبان و فاق کوتاه، این سبک نوستالژی، با همان کت های بلیزر اورسایز و شلوارهای گشاد و فاق بلند، رفته رفته طرفداران بسیاری در سراسر جهان پیدا کرد.
احیای دوباره این سبک، در تمامی عناصر استایل رترو، به خوبی مشاهده میشود. بطوریکه در دهۀ 1980 ، کش موهای scrunchie، که بسیار پرطرفدار بودند، امروزه دوباره به عنوان یکی از اکسسوری‌های مورد استفاده در این استایل محسوب میشوند. در سال 1987 یک خواننده، کش موی مدل scrunchie را به دنیای مُد معرفی کرد؛ در واقع، او ابزار ساده و سبکی می‌‌خواست که موهایش را با آن جمع کند تا هنگام اجرا، موهایش در صورتش نریزد و مزاحمش نشود؛ در نهایت، او کش موی scrunchie را طراحی کرد. سپس شرکت مُدِ Scünci ایده او را خریداری و به صورت انبوه تولید کرد. بطوریکه در سال‌های اخیر، این کش مو دوباره پرطرفدار شده و به عرصه مد بازگشت.
همچنین، دامنهای کوتاه و بلند پلیسه، دامن کلوش، دامن چین‌‌دار، شلوارهای پاچه گشاد، گردنبندهای مروارید، مدل‌‌های قدیمی مو، عینک دودی‌‌های قدیمی و بسیاری دیگر از این قبیل لباسها و اکسسوری‌هایی که برگرفته از دهه‌های 50 90 میلادی هستند، جزیی از این استایل محبوب به شمار می‌روند.
با توجه به مطالب ذکر شده برای داشتن یک استایل رترو، کافی ست نگاهی به گذشته و مدل های قدیمی داشته باشید و از میان آنها، استایل مورد علاقه و منحصر به فرد خود را به اجرا در آورید.
تصاویر بیشتر:
