و هم این قابلیت را دارد که اساس فرهنگ و اقتصاد و روابط اجتماعی جوامع را در معرض خطر و آسیب جدی قرار دهد. ایرانیان در گذر تاریخ همیشه سبک پوشش خاصی داشته اند که ریشه در اصالت و تمدن جامعه ایرانی دارد. چرم کروکو در این مقاله به ورود مد به عنوان یک پدیده نوظهور در فرهنگ ایرانیان از دوره قاجاریان تا به امروز می‌پردازد.
ورود مد به ایران
ورود مد به ایران همزمان با دوره قاجاریان و اوج سفرهای ایرانیان به اروپا آغاز شد. تا قبل از آن، لباس های ایرانیان، شرقی و خاص تمدن و اصالت بومی ایرانیان بود. در این دوره شاه و درباریان قاجار به کشورهای اروپایی با هدف های سیاسی و دیپلماتیک سفرهای زیادی می‌رفتند. این سفرها باعث آشنایی آن ها با پوشش های غربی و مدل های متفاوت لباس های اروپاییان شد. یکی دیگر از عوامل ورود مد به ایران در این دوره، سفرهای دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل به دانشگاه های اروپایی بود. به طور کلی رفت و آمد قشر های دانشجویی، سفیران و مقامات دولتی سبب تغییر دیدگاه های گروهی از مردم نسبت به سبک پوشش آن زمان شد. بدین ترتیب تغییر و تحول در مدل های لباس پوشیدن به صورت تدریجی در جامعه ایرانی آغاز گردید.
سرعت تحول مدگرایی در دوره رضا شاه
در اواسط قرن نوزدهم شلوارهای کوتاه یا دامن های کوتاهی که روی جوراب های نازک پوشیده می‌شد کم کم رواج پیدا کرد. وقتی رضا شاه در آغاز دوره پهلوی به ترکیه سفر کرد این تغییرات روند شدید تری به خود گرفت. تا جایی که رضاشاه با هدف دستیابی به نوعی پوشش مدرنیته در جامعه، دستور کشف حجاب را صادر کرد. در آن دوره خیلی از خانم ها لباس های مد روز را پیگیری و پوشاک های خود را از روی عکس مجلات اروپایی تهیه می‌کردند.
تغییر سبک پوشش در دهه ٢٠ و ٣٠
دهه ٢٠ و ٣٠ ارتباط با کشورهای غربی به اوج خود رسید؛ سطح گسترده این ارتباطات، تحول عمیق تری در طرز لباس پوشیدن ایرانیان ایجاد کرد. به طور مثال در دهه ٢٠ پیراهن های یقه انگلیسی با کمرهای تنگ بسیار مورد توجه قرار گرفت. از دهه ٣٠ به بعد نیز پوشیدن انواع دامن های پلیسه، کلوش و چین دار و کت و شلوارهای پاچه گشاد و دو پیله و غیره به سبک های مرسومی در لباس ایرانیان تبدیل شد. در دهه ۵٠ فرهنگ مد در ایران، تحت تاثیر دهه ۷۰ میلادی غرب، شکل دیگری به خود گرفت. گروه های پانکی، هیپی ها و غیره طرفداران و دنبال کنندگان زیادی در بین جوانان پیدا کردند.
انقلاب و آغاز موج تازه مدگرایی
بعد از انقلاب ١٣۵٧ ، فرهنگ غربی در سطح جامعه به شدت روند کاهشی به خود گرفت. در دهه ۶٠ تقریبا لباس زنان به مانتو و چادر و لباس مردان به پیراهن های ساده و شلوار های گشاد تغییر پیدا کرد. در دهه هفتاد جنگ پایان گرفته بود و شرایط اقتصادی و سیاسی کشور کمی آرام تر شده بود. در این دوره موج دیگری از مدگرایی در جامعه ایران آغاز شد. واردات لباس های خارجی شدت گرفت و مدل های متنوع تری از لباس های معمول میان جامعه رواج پیدا کرد. جین های تنگ، تی شرت ها و مانتوهای خفاشی نمونه ای از تنوع در دنیای لباس این دوره از جامعه ایرانی بود.
تاثیر فن آوری اینترنت در مدگرایی ایرانیان
گسترش فناوری اینترنت در دهه ٨٠ سرعت تحول مد در ایران را به طرز چشمگیری افزایش داد. با این ویژگی که مد از لباس ها و رسانه های خارجی الهام گرفته می‌شد؛ به طوری که تولید داخلی و لباس های ملی یا ایرانی چندان جایگاهی نداشت. از نیمه ٨٠ به بعد با ظهور طراحان داخلی لباس، شیوه های نوینی در پوشش افراد جامعه به وجود آمد. این تولیدهای انبوه کم کم جایگاه لباس های ایرانی را تا حدودی ارتقا داد. توجه به نمادهای ایرانی برای هویت بخشیدن به لباس ها مثل استفاده از نماد خوشنویسی، کاشی، قالی و غیره در این دهه اهمیت ویژه ای پیدا کرد که تا کنون ادامه داشته است.
سخن آخر
در حال حاضر ایرانیان به پوشش خود بیشتر از زمان های گذشته اهمیت می‌دهند. این رفتار ریشه در غریزه زیباشناسی ایرانیان و تمدن دیرینه آن ها دارد. ذهن و نگرش مردم همزمان با پیشرفت علم و تکنولوژی تغییرات زیادی پیدا کرده است. چنانچه مد و مدگرایی در حال تبدیل شدن به مقوله ای بنیادی در فرهنگ جامعه می‌باشد. چرم کروکو امیدوار است چشم اندازی روشن در انتظار ملی شدن صنعت مد و طراحی لباس در ایران باشد.
